Sociaal Microbioom
Sinds een specifieke virale infectie de wereld tot stilstand heeft gebracht, zijn we ons er acuut van bewust geworden wat er van persoon tot persoon kan worden overgedragen. Dat bewustzijn is vooral gericht op het negatieve: op wat ons ziek maakt. Maar dankzij doorbraken in het onderzoek naar het microbioom kunnen we nu ook kijken naar de positieve overdracht en uitleggen waarom sociale interactie gunstig is voor een gezond microbioom.
Ik leerde voor het eerst over het belang van een gezond microbioom door het werk van Dr. Zach Bush, die op prachtige wijze uitlegt dat alles in de natuur naar evenwicht streeft. Ons microbioom is een weerspiegeling van het streven van de aarde naar evenwicht: net zoals een ecosysteem floreert wanneer verschillende soorten naast elkaar bestaan, heeft ons lichaam een rijke verscheidenheid aan bacteriën, schimmels en virussen nodig die in hun eigen specifieke habitats leven. Denk aan een tuin: je hebt niet alleen voedingsrijke grond nodig, maar ook wormen om deze te beluchten, organisch materiaal als voeding en bestuivers om de groei in stand te houden. Diversiteit zorgt voor veerkracht.
Het menselijke microbioom – dat op en in ons lichaam leeft – is essentieel voor de spijsvertering, het immuunsysteem en de algehele gezondheid. Het darmmicrobioom is het meest bestudeerd, maar deze microbiële gemeenschappen komen ook voor op de huid, in de ogen, de hersenen en de vagina. Een onevenwichtig microbioom wordt in verband gebracht met ontstekingsziekten, spijsverteringsproblemen, auto-immuunziekten en zelfs neurologische aandoeningen. Onze voorouders in het Oosten begrepen dit al lang geleden: in de Ayurveda begint gezondheid met spijsvertering en uitscheiding. Simpel gezegd: goede ontlasting is een goede gezondheid.
Vorige week woonde ik een voorvertoning bij van de film Microbirth Plan, georganiseerd door Geboortenis. De documentaire biedt een (niet nieuw maar toch moedig) perspectief op vaginale bevallingen: een baby krijgt cruciale microbiële ‘informatie’ – de zogenaamde bezaaiing van het immuunsysteem – terwijl hij door het geboortekanaal gaat. Keizersneden, antibiotica en steriele omgevingen bieden niet voldoende ‘goede’ microben voor een gezonde start. Bij een spoedkeizersnede kan men de juiste aanvulling bieden met (veel) huid-op-huidcontact en moedermelk/voeding. Hoewel ik deze visie volledig onderschrijf, kon ik het gevoel niet van me afschudden dat er een essentieel stukje van de puzzel ontbrak.
We erkennen zonder meer dat biodiversiteit en een gezonde levensstijl een optimale werking ondersteunen. Toch zien we vaak één belangrijke factor over het hoofd: sociale interactie. Wat als onze gezondheid geen individuele, geïsoleerde ‘monocultuur’ is, maar iets dat alleen echt tot bloei kan komen in relatie tot anderen? Vooral bij de overgang naar het moederschap en ouderschap hebben we de gemeenschap nodig – niet alleen emotioneel, maar ook biologisch. Vanuit microbieel perspectief kan het zeer gezond zijn om anderen dicht bij je te laten komen tijdens de postpartumperiode.
Een snelle zoekopdracht leidde me naar het concept van het sociale microbioom:
“Sociale relaties dragen in hoge mate bij aan de diversificatie van het microbioom van de gastheer en aan de overdracht van nuttige microben. Op hun beurt bevorderen meer diverse en waardevolle microbioom de weerstand tegen ziekteverwekkers en een optimale gezondheid, wat zich vertaalt in levenslange fitnessvoordelen.” Misschien zal de microbiologie eindelijk het ‘bewijs’ leveren voor wat we intuïtief al lang wisten: ouders hebben een dorp nodig om een gezonde generatie groot te brengen.
Zach Bushhttps://zachbushmd.com/about/